Bạn Có Biết ?: 22. Huy hiệu Hướng đạo Việt Nam

Theo hồi ký của Hồng Sơn Dã Mã Võ Thanh Minh (1) về huy hiệu Hướng đạo Việt Nam ngày xưa, Hoa Bách Hợp 4 múi, hoặc Hoa Sen:

“Chính phù hiệu ấy là Hoa Sen, chứ không phải là Hoa Bách Hợp như tất cả anh chị em miền Nam, kể cả Bạn Đường xưa đang lầm tưởng…

Phù hiệu Liên hội Hướng đạo Đông Dương (Fédération Indochinoise de Scoutisme) với Hoa Sen, Hoa Bách Hợp 4 múi.

“Khi Ban Thường trực bàn đến vấn đề phù hiệu, Dã Mã đề nghị ngay Hoa Sen thay cho những phù hiệu đã được dùng ở Âu tây, từ Hoa Bách Hợp (Anh, Mỹ) cho chí hình chữ thập bằng (Croix cannée), chiếc cung trương (Arc tendu) hay con gà vàng (Coq doré) của Pháp, không có thứ nào thích hợp với tinh thần Á đông cả. Hoa Sen là dấu hiệu của người quân tử Á đông, mọc giữa bùn mà không nhiễm mùi bùn. Thật xứng đáng làm phù hiệu cho Hướng đạo Việt Nam nói riêng và nói chung cho cả Đông Nam Á. Ban Thường trực đồng ý và giao Dã Mã mướn vẽ bông hoa cho thật đẹp. Dã Mã không mướn họa sĩ vẽ mà lại ra thông báo cho cả 5 Hội trong Tổng hội Đông Dương, yêu cầu mỗi Hội gởi về phòng Bí thư một vài kiểu mẫu, để Hướng đạo sinh của Hội tự vẽ lấy. Ít lâu sau, Văn phòng Bí thư nhận được chừng 40 kiểu mẫu, và họa đồ số 14 hay 16 gì đó được Ban Thường trực chọn làm phù hiệu chính thức cho Hướng đạo Đông Dương.

“Một lần nữa Dã Mã có phận sự xác nhận rằng: nếu cái phù hiệu anh chị em đang mang hiện nay được truyền lại từ Tổng bộ Hướng đạo Đông Dương, thì đó chính là Bông Hoa Sen, chứ không phải Hoa Bách Hợp.”

Tưởng cũng nên biết, vào thời kỳ sơ khai của Hướng đạo Việt Nam, chưa có một đoàn Hướng đạo Phật tử nào ra đời. Cho dù phong trào Hướng đạo tại Việt Nam lúc bấy giờ có ảnh hưởng nhiều vào sự hướng dẫn của các linh mục Công giáo người Pháp, chẳng hạn như Linh mục Georges Lefas, giáo sư trường Thiên Hựu (Providence) Huế, ngài là vị Tổng tuyên úy của phong trào Hướng đạo tại Đông Dương.

Trải qua nhiều thập niên, phù hiệu Hoa Sen, Hoa Huệ, hay Hoa Bách Hợp 4 múi đã được sử dụng cho đến năm 1957, khi mà Hội Hướng đạo Việt Nam được gia nhập vào Tổ chức Hướng đạo Thế giới (World Scout Movement Bureau) thì hình dáng có thay đổi chút ít. Hội đồng Trung ương HĐVN đã quyết định bỏ bớt cái chóp trên đỉnh, như vậy chỉ còn 3 múi như chúng ta đã thấy hiện nay. Thêm vào đó, băng “Sắp Sẵn” được sửa lại rõ ràng hơn và có nút thắt ở dưới.

Như vậy là hình dạng Hoa Sen được biến đổi thành Hoa Huệ, hay Hoa Bách Hợp đã không còn là một sự tranh cãi và phản ứng của các Hướng đạo sinh Công giáo! (2)

………………………………………………..

(1) Hồng Sơn Dã Mã Võ Thanh Minh là Đạo trưởng thứ nhất ở Thần Kinh (Huế) từ năm 1934. Từng trong ban huấn luyện với trưởng Emmanuel Nierdrist mở khóa huấn luyện đầu tiên cho các Thiếu trưởng tại Huế, và là Tráng trưởng Bạch Mã, Tráng đoàn đầu tiên ở Đông Dương.

Năm 1937, Dã Mã nhận trách vụ Tổng bí thư trong Ban Thường trực của Tổng cuộc Liên hội Hướng đạo Đông Dương vừa được chính thức thành lập. Xem thêm tiêu điểm #20 chuyên đề về Hồng Sơn Dã Mã Võ Thanh Minh.

(2) Theo ý kiến của Trưởng Mai Liệu và Lê Mộng Ngọ.

Nguồn: Nghi Thức của Hội Hướng đạo Việt Nam, Kỷ Yếu Xuân Hòa 40.

Thẻ Hướng đạo Đông Dương với phù hiệu Hoa Sen 4 múi cấp từ Trụ sở Hội HĐVN ở số 126 Phố Hàng Trống, Hà Nội khoảng thập niên 50.

Ảnh Thẻ HĐVN 1953 của Tr. Hong Tran chụp từ Sổ tay của Tr. Cung Giũ Nguyên.

Quy Trình 46 của Hội HĐVN sử dụng phù hiệu Hoa Sen 4 núi với băng Sắp Sẵn không có nút dây thắt ở dưới.

Những con tem được phát hành tại trại Họp bạn Phục Hưng (Trảng Bom, Biên Hòa) năm 1959 cũng vẫn còn sử dụng phù hiệu cũ là Hoa Sen bốn múi, mặc dù Hội đã quyết định cắt bớt một múi ở trên đỉnh đầu từ năm 1957 để trở thành Hoa Huệ, hay Hoa Bách Hợp!Ảnh: Khai Phá

Quà tặng cho trưởng Lê Khắc Thuần của Châu Thăng Long Hà Nội vẫn còn dùng Hoa Sen 4 múi (hình chụp khoảng thập niên 90) và băng Sắp Sẵn không có nút dây ở phía dưới vì phù hiệu đó vẫn còn trong tâm trí những Hướng đạo sinh Việt Nam ngày xưa!