Bên cạnh sự hình thành của phong trào Hướng đạo Việt Nam và sự phát triển của Hướng đạo Đông Dương, các đoàn nữ Hướng đạo cũng góp mặt trong thời kỳ sơ khai này.
Hoạt động của phong trào Nữ Hướng đạo Đông Dương thực sự có từ những năm 1939 trở đi. So với thời điểm này thì Nam hướng đạo sinh đã lên đến 5000 người, còn Nữ hướng đạo sinh thì chỉ có vỏn vẹn khoảng 160 hay 180 người! con số đó thống kê của cả 3 kỳ Nam-Trung-Bắc.
Đoàn nữ Hướng đạo Việt Nam đầu tiên thành lập vào khoảng tháng 5 năm 1939 phụ thuộc với Liên đoàn Nữ Hướng đạo Pháp (La Fédération Française des Éclareuses), không trực thuộc với hội Nam.
Ở Bắc kỳ, Hà Nội có 2 đoàn nổi tiếng sinh hoạt mạnh là đoàn Mê Linh do chị Trịnh Hữu Ngọc làm đoàn trưởng, gồm có 40 em từ 7 đến 16 tuổi. Và đoàn Hồng Hà do một bà giáo trường nữ học Hoài Đức phụ trách.
Riêng ở Hải Phòng thì có đoàn Sơn Ca do chị Đắc Vỵ hướng dẫn, và ở Kiến An cũng có một đoàn Nữ hướng đạo được thành lập. Như vậy, tổng số các đoàn Nữ hướng đạo ở Bắc kỳ được nâng lên là 4.Ở Bắc kỳ có Mme Hoffet ở số 7 phố Galliéni Hanoi trông nom việc đăng ký và hướng dẫn sinh hoạt. Về sau này có thêm Mme Reynes 141 phố Pellerin Saigon phụ trách trông nom ở Nam kỳ.
Còn ở Trung kỳ thì chỉ có một đoàn Nữ hướng đạo duy nhất là Hoàng Hoa Công Chúa do chị Huỳnh Bá Dưỡng làm đoàn trưởng, tổng số có 30 em nhưng hầu hết là ở Vinh chứ không phải ở Huế!
Nam kỳ thì chậm chân hơn, gần như không có một đoàn Nữ hướng đạo nào cả! Chưa có một ai đứng ra tổ chức nên ở Bắc kỳ đã có chị Nguyễn Minh Hiệp ở Hà Nội đến Đồng Nai để cổ võ tinh thần, kêu gọi thành lập một đòan Nữ hướng đạo để đáp lại tiếng gọi của chị em Trung-Bắc. Chị Trịnh Hữu Ngọc, người chị cả của bầy chim non đoàn Mê Linh đã cân nhắc tất cả chị em trong mọi tầng lớp xã hội suy nghĩ: ”Mục đích của chúng tôi, là làm việc trong gia đình cho đầy đủ và nghĩ cả đến mọi người ngoài xã hội. Chúng tôi tưởng đó là nhiệm vụ của tất cả chị em chúng ta ở thời đại này, chẳng riêng gì chị em hướng đạo.”
Tưởng cũng nên biết là trước đó, hồi năm 1936, chị Đoàn Tâm Đan, hiệu trưởng trường nữ học Đoàn Lê đã là một trong những người tiên phong đứng ra thành lập một đơn vị Nữ hướng đạo Việt Nam biệt lập gồm toàn các nữ sinh trong trường. Đoàn lấy tên là Bạch Liên, và vì không có tổ chức chặt chẽ nên đoàn đã dần dần tan rã!
Trải qua một giai đoạn khá dài, khi mà phong trào Hướng đạo Việt Nam đang nở rộ thì Hội Nữ Hướng đạo Việt Nam mới được tổ chức và thành lập vào tháng 4 năm 1957, đến năm 1966 thì được chính thức gia nhập vào Hội Nữ Hướng đạo Thế giới (World Association of Girl Guides and Girl Scouts, viết tắt là WAGGGS).
Tuy vậy, vai trò của nữ hướng đạo cũng đã góp phần đáng kể trong những thời kỳ đen tối cũng như sáng lạng của Hướng đạo Việt Nam, cho dù đồng phục hay không đồng phục, trực tiếp hay gián tiếp, một phần cũng đã giúp cho phong trào Hướng đạo tại Việt Nam có cơ hội vươn lên với bè bạn khắp năm châu.
Nào ai trong chúng ta quên được sự đóng góp của họ, như chị Lê Thị Lựu (Bầy trưởng Bầy Trứng Rồng Hà Nội, bầy Sói đầu tiên thành lập năm 1934 tại Đông Dương, phu nhân của trưởng Ngô Thế Tân), chị Ngô Thị Chi (phu nhân trưởng TUV Nguyễn Hữu Mưu), chị Trần Thị Bạch Bích (sinh hoạt Hướng đạo từ năm 1940, nguyên TUV và UVHL Hội Nữ HĐVN, phu nhân của trưởng Mai Ngọc Liệu, trại trưởng quốc gia), chị Nguyễn Thị Đáp (TUV Hội Nữ Hướng đạo, phu nhân trưởng Đỗ Văn Ninh), chị Tôn Nữ Tuyết Lê (phu nhân trưởng BS Phạm Biểu Tâm), chị Phan Thị Minh Nguyệt (Ủy viên ngành Thiếu Hội Nữ HĐVN, phu nhân của trưởng Nguyễn Văn Thơ, Hội trưởng Hội HĐVN), chị Nguyễn Thị Xuân Lan (Bầy trưởng Bầy An Tiêm ở Huế, phu nhân trưởng Đoàn Mộng Ngô), chị Trần Thị Ngọc Anh (phu nhân trưởng Đoàn Lai, Bầy trưởng Bầy Cờ Lau, Thừa Thiên), và nhiều người nữa..v..v..
Nguồn: Tràng An báo số 944, ra ngày 9 tháng 1 năm 1942
La Fédération Française des Éclareuses
Đoàn nữ Hướng đạo Việt Nam trong ngày lễ Hai Bà Trưng năm 1960.
Theo bản báo cáo của Jacques Lebas ngày 12 tháng 11 năm 1941 ở Hà Nội thì Nữ Hướng đạo sinh tại Đông Dương là 200 người.
Ảnh: Bộ sưu tập của Khai Phá.
Thực sự - Miền Nam thời VNCH - Có 2 Hội Nữ Hướng Đạo và các Chị gần như không nhìn nhận nhau. Có một vài TL (trên google mà tôi đã đọc được; nhưng không ghi lại địa chỉ) là: Hội Nữ theo Chị Phạm Thị Thân (GS.TS Nha Khoa Mỹ), đã Lìa Rừng. Có Hội Quán ở đầu cầu Trương Minh Giảng (gần kề Đại Học Vạn Hạnh) - cũng là Cô Nhi Viện do Chị lập ra. Chị vừa là Tráng Trưởng Nữ Tráng Đoàn Đồng Tâm (mà Nhà tôi là Nữ Tráng sinh của Chị)
Trả lờiXóaHội Nữ Hướng Đạo (Hội Quán ở đường Hồng Thập Tự pre 75) Chị Phan Thị Minh Nguyệt (Dân Biểu Quốc Hội VNCH, phu nhân của Anh Hội Trưởng HHĐVN Bs Nguyễn Văn Thơ) đảm trách.
ACE có thể tìm hiểu thêm về Hội Quan của Nữ Hướng Đạo Việt Nam - Cánh theo Trưởng Phạm Thị Thân - qua: Bồ Câu Nhã Nhặn Đào Thị Nam Phương hoặc với Bs Nguyễn Thị Băng Tâm.